TÜSAD Solunum Rehabilitasyonunun Önemine Dikkat Çekti-Her 3 Kişiden Biri Rehabilitasyona İhtiyaç Duyabilir!
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD), solunum (pulmoner) rehabilitasyonunun pek çok akciğer hastalığının tedavisinde hayati bir rol oynadığını vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 2030 yılında küresel olarak her 3 kişiden birinin rehabilitasyona ihtiyaç duyabileceği öngörülüyor. TÜSAD Solunum Rehabilitasyonu Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Gazi Gülbaş, Türkiye’deki solunum rehabilitasyonu merkezlerinin sayısının yetersiz olduğunu, nitelikli personel ve ekipman eksikliği bulunduğunu belirterek acil önlem alınması çağrısında bulundu.
Türkiye’de Solunum Rehabilitasyonu Merkezleri Yetersiz
9-15 Mart tarihleri arasında kutlanan “Pulmoner Rehabilitasyon Haftası” kapsamında bir açıklama yapan TÜSAD Solunum Rehabilitasyonu Çalışma Grubu, 2024 yılında yapılan bir çalışmanın sonuçlarını paylaştı. Çalışmaya göre, Türkiye’deki pulmoner rehabilitasyon merkezlerinin sayısı oldukça az, personel ve ekipman yetersizliği ise ciddi bir sorun teşkil ediyor.
Prof. Dr. Gazi Gülbaş, “Solunum rehabilitasyonu, etkinliği ve faydası kanıtlanmış bir tedavi yöntemi olmasına rağmen, hem ülkemizde hem de dünyada merkez sayısı yetersiz. Hastaların bu merkezlere erişimi oldukça kısıtlı. Merkez ve personel sayısının artırılması, ekipman ihtiyaçlarının karşılanması büyük önem taşıyor” dedi.
Solunum Rehabilitasyonu Nedir?
Solunum rehabilitasyonu, kronik solunum sıkıntısı yaşayan hastaların fiziksel ve ruhsal durumlarını iyileştirmeyi, sağlık durumlarını stabilize etmeyi ve kalıcı davranış değişiklikleri kazandırmayı hedefleyen kapsamlı bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, hastaya özgü egzersiz programları, beslenme danışmanlığı, psikososyal destek ve eğitim gibi bileşenleri içerir.
Farklı disiplinlerin iş birliği ile uygulanan bu yöntem, hastaların yaşam kalitesini artırmayı ve bağımsız bir yaşam sürmelerini sağlamayı amaçlar.
Solunum Rehabilitasyonu Neden Önemlidir?
Kronik solunum sıkıntısı olan hastalar, günlük aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanır ve yaşam kaliteleri ciddi ölçüde düşer. Bu durum, hastaların başkalarına bağımlı hale gelmesine, erken maluliyet ve ölümlere, iş gücü kaybına ve sağlık harcamalarının artmasına neden olur.
Solunum rehabilitasyonu, hastaların günlük yaşamlarında daha bağımsız olmalarını sağlarken, hastaneye yatış sıklığını azaltarak sağlık giderlerinde de önemli tasarruf sağlar. Ayrıca, nefes darlığını azaltır, egzersiz kapasitesini artırır ve hastaların tedaviye ve hayata daha sıkı bağlanmalarını sağlar.
Solunum Rehabilitasyonu Hangi Hastalara Uygulanır?
Solunum rehabilitasyonu, astım, KOAH, bronşektazi, akciğer dokusu sertleşmesi gibi ilerleyici nefes darlığı ile seyreden akciğer hastalıklarının yanı sıra akciğer kanseri, akciğer zarı hastalıkları, göğüs duvarı bozuklukları ve kas-iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Ayrıca, akciğer ameliyatları öncesi ve sonrası, akciğer nakli süreçlerinde ve uzun süre yoğun bakımda kalan hastaların tedavisinde de etkili bir yöntemdir. COVID-19 sonrası akciğerlerinde kalıcı hasar kalan hastalar için de fayda sağlar.
Solunum Rehabilitasyonu Nasıl Uygulanır?
Solunum rehabilitasyonu, hastanın tıbbi değerlendirmesinin ardından kişiye özel olarak planlanır. Egzersiz programları, beslenme danışmanlığı, psikososyal destek ve eğitim gibi bileşenlerden oluşan bu tedavi, genellikle 6-12 hafta sürer. Tedavi, ayaktan veya yatarak uygulanabilir. Son yıllarda, tele-pulmoner rehabilitasyon gibi teknolojik yöntemlerle daha fazla hastaya ulaşılması hedeflenmektedir.
Kronik Solunum Yetersizliği Olan Hastalara Öneriler
- Daha aktif bir yaşam tarzı benimsemek,
- Sağlıklı beslenmek,
- Hekimlerin önerdiği aşıları zamanında yaptırmak,
- İlaç tedavilerini düzenli ve doğru şekilde kullanmak,
- Pulmoner rehabilitasyon programlarından faydalanmak için ilgili merkezlere başvurmak.
Sağlıklı Bireylere Öneriler
- Sporu yaşamlarının bir parçası haline getirmek,
- Haftada en az 5 gün 45 dakika tempolu yürüyüş yapmak,
- Tütün ve tütün ürünlerinden uzak durmak,
- Düzenli ve sağlıklı beslenmek.
DSÖ’den Çağrı: Rehabilitasyon 21. Yüzyılın Önceliği Olmalı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), “Rehabilitasyon 2030 Girişimi” kapsamında rehabilitasyonun 21. yüzyılın öncelikli sağlık stratejisi olması gerektiğini vurguladı. DSÖ, 2030 yılında her 3 kişiden birinin rehabilitasyona ihtiyaç duyabileceğini belirterek, bu alandaki yatırımların artırılması çağrısında bulundu.
Solunum rehabilitasyonu, kronik solunum hastalıkları olan bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve sağlık sisteminin yükünü hafifletmek için kritik bir öneme sahiptir. Türkiye’de bu alanda yapılacak yatırımlar, hem hastaların yaşamını kolaylaştıracak hem de sağlık sisteminin sürdürülebilirliğine katkıda bulunacaktır.
