Obezite hastalığı tedavi edilebilir bir hastalıktır. Kilo verme diyetleri ve bunu destekleyen uygulamalar ile tedavi edilebilir. Aşırı obez olan kişilerde hareket kısıtlılığı da problem oluşturur. Aşırı kilolu obez hastalarda hayati risklerin fazla olması nedeniyle çabuk sonuca ulaşılması için doktor kararıyla obezite cerrahisi gerçekleştirilebilir.
Obezite gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sıklıkla görülen modern çağın ciddi hastalıklarından birisidir. Tedavi edilmediği takdirde kısa veya uzun vadeli ölümcül birçok hastalığı beraberinde getirdiği için ciddi bir hastalık olarak değerlendirilir.
Bununla birlikte istenmeyen bir görünüme sebep olması ve dolayısıyla psikolojik sorunları beraber getirmesi, ölümcül hastalıklara sebep olması nedeniyle hastanın ideal kilosuna inmesi ve koruması için doktor veya diyetisyen eşliğinde tedavi olmaları gerekir.
Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre obezite tüm dünyada son 40 senede 3 kat artış göstermiş ve 2016 yılında yapılan araştırmada dünyada 1,9 milyar yetişkin insanın aşırı kilolu olduğu, bunlardan 650 milyonunun ise obez olduğu belirlenmiştir.
Obezite genel olarak vücutta ki yağ oranının vücudun diğer bileşenlerine oranla sağlığı etkiyecek derecede aşırı artması olarak tanımlanabilir. Aşırı yağ miktarı vücut hormonlarını etkileyerek vücutta daha fazla yeme isteği uyandıran bazı hormonların salgılanmasına neden olur.
Kişinin yeme isteği daha da artarak obezite hastalığının ilerlemesine sebep olur. Biriken yağ dokudan salgılanan kimyasal ve hormonal faktörlere bağlı olarak ek hastalıklar ortaya çıkmakta ve sonuç olarak kişinin yaşam kalitesi ve yaşam süresi olumsuz etkilenmektedir.
Obezite hastalığı tedavi edilebilir bir hastalıktır. Kilo verme diyetleri ve bunu destekleyen uygulamalar ile tedavi edilebilir. Aşırı obez olan kişilerde hareket kısıtlılığı da problem oluşturur. Aşırı kilolu obez hastalarda hayati risklerin fazla olması nedeniyle çabuk sonuca ulaşılması için doktor kararıyla obezite cerrahisi gerçekleştirilebilir.
Her şişman kişi obez kabul edilmemektedir. Tartıda görülen değerden ziyade, bu değerin (kişinin yaşı ve cinsiyeti de göz önünde bulundurularak) kişinin boyu ile olan orantısı önemlidir. Bu amaçla vücut kitle indeksi kullanılmakta ve Dünya Sağlık Örgütünün referans aralıklarına göre obezite durumu değerlendirilmektedir.
Obezite hesaplama, Vücut Kitle İndeksi (Body Mass İndex = BMI); kg. cinsinden vücut ağırlığının, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle yapılır.
Bulunan değerlere göre, 30 kg/m2 üzeri obez, 40 kg/m2 üzeri morbid obez ve 50 kg/m2 üzeri ise süper obez olarak kabul edilmektedir.
Vücut kitle indeksi yanında kişinin yaşı, cinsiyeti, günlük aktivite düzeyi, bel ve kalça çevresi, cilt altı yağ doku kalınlığı ve kas kütlesi de değerlendirmede önemlidir.
Obezitenin başlıca nedeni kişinin metabolizmasının harcadığı enerjiden daha fazlasını yiyeceklerle birlikte almasıdır.
Artan enerji vücutta yağ olarak depolanır. Bununla birlikte genetik faktörler, psikolojik sebepler ve bazı hastalıklarda kilo alımını arttırarak obezite oluşumuna temel oluşturur. Hormonel bozukluklar, tiroit hastalığı ve bazı ilaçlar kilo alımını tetikler.
Çocukların anne ve babasının her kişide kilolu ise genetik faktörler nedeniyle bu çocukların yetişkinlikte kilolu olma ihtimali yüksek olur. Ancak obezitenin sebebini buna bağlamak yanlıştır. Çocuk yaşta yaşam ve beslenme tarzı değişikliği ile bu risk faktörü ortadan kaldırılabilir.
Düzensiz ve sağlıksız beslenmek, hareketsiz yaşam tarzı, fast food ve şekerli besinleri çok tüketmek, aç kalındığında aşırı miktarda besin tüketmek gibi alışkanlıklar obezite hastalığının oluşumunda önemli nedenlerdir.
Obeziteye bağlı olarak metabolik dengelerin bozulması diyabet, hipertansiyon, yüksek kolesterol, kalp hastalıkları, uyku apnesi gibi birçok ek hastalığı da beraberinde getirmektedir.
Obezite hastalığı sadece kilo alımı, vücuttaki yağ miktarının artarak yani vücut kitle indeksinin artması olarak görülemez. Kişinin aynı zamanda hayati organları da yağlanmaya başlar. Obezite birçok klinik hastalığın altında yatan nedendir.
İnsülin pankreas tarafından salgılanan hayati bir hormondur. Besinlerden aldığımız şekeri kandan ayırarak enerji ihtiyacı için hücrelere girmesini sağlar.
Böylece kandaki şeker oranı düşer. Kişinin vücudundaki yağ miktarı arttıkça hücreler metabolizmanın salgıladığı insüline hormonuna karşı daha az duyarlı olurlar. Dolayısıyla insülin kandaki şekeri ayıramaz ve kan şekeri yükselmiş olur. İnsülin direnci Tip-2 diyabet, şeker hastalığı belirtilerinin gelişmesine neden olan en önemli sorundur.
Diyabet hastalığı öncesi olarak adlandırılan tip-2 diyabet ve insülin direnci, aşırı kilonun kontrole alınarak ve dolayısıyla insülin direnci düşürülerek önlenmiş olur.
Aşırı kilolu insanlarda yağ miktarının fazla olması kalbin çalışmasına etki eder. Aynı zamanda insülin direnci ve kan şekerinin fazla olması damarların yapısını bozarak damar hastalıklarına sebep olur. Aşırı kilolu kişilerde kalp ve damar hastalıkları oluşma riski çok daha fazladır. Kişinin ideal kilosuna dönmesiyle bu risk ortadan kaldırılabilir.
Hipertansiyon oluşma nedenleri de kalp ve damar hastalıkları ile aynıdır. Aşırı insülin salgılanması ve insülin direnci, damarlarda yağlanma gibi sebepler hipertansiyona sebep olur.
Aşırı kilo nedeniyle oluşan baskı solunum yollarını daraltarak kişinin uyku sırasında düzenli solunum yapmasını engeller. Aynı zamanda geniz ve küçük dil bölgesinde sarkma sebebiyle oluşan solunum zorluğu kişinin uyku sırasında solunumunda kesinti oluşumu olarak bilinen uyku apnesi hastalığına sebep olur.
Kilolu kişi görünüm ve estetik kaygılar nedeniyle toplum tarafından dışlanabilir, bu beraberinde özgüven eksikliği, depresyon, obsesif kompülsif bozukluk gibi psikolojik rahatsızlıklara sebep olur.
Aşırı kilo erkeklerde prostat ve kolon, kadınlarda ise, endometriyum, yumurtalık ve meme kanseri gibi kanserlere yol açtığı belirlenmiştir.
Bununla birlikte obezite hastalığı tedavi edilmedikçe astım, safra kesesi hastalıkları, kas ve iskelet sistemi hastalıkları, felç gibi hayati hastalıkların altında yatan önemli risk faktörlerinden biridir.
