Son dönemde uluslararası alandaki başarıları nedeniyle gündemden düşmemesi, Millî İstihbarat Teşkilâtı nedir, ne iş yapar? Gibi sorularında sorulmasına neden olmaktadır. Kısa adı MİT olan bu teşkilat köklü ve başarılarla dolu bir geçmişe sahip olsa da son yıllarda hem yurtiçinde hem de yurtdışında varlığını kuvvetli bir şekilde hissettirmesi, teşkilatın daha fazla dikkat çekmesine neden olmuştur.
Türk gizli istihbaratı olan MİT, Osmanlı döneminde kurulan ancak Cumhuriyetimizin ilk yıllarından itibaren bugünkü temelleri atılan ülkenin milli güvenlik ve egemenliği başta olmak üzere her türlü menfaatine yönelik stratejik bilgiler toplayan, gerekli durumlarda yurt dışı ve ülke genelinde gizli veya aleni silahlı ya da silahsız operasyonlar yapabilen en önemli devlet teşkilatlarından biridir diyerek, Millî İstihbarat Teşkilâtı nedir? Sorusuna kısaca cevap verebiliriz.
Kanunlarla belirlenmiş standart görevlerin dışında yetkili mercilerce verilecek görevleri de yerine getirebilecek Türk istihbarat örgütüdür. Genellikle devletin ihtiyacı olan gizli bilgilerin toplanması şeklinde görev tanımlanması yapılsa da teşkilatın devletin ve milletin güvenliği ve geleceği için birçok görevde yer almaktadır.
Gizli istihbarat teşkilatı MİT, ülkenin iç ve dış güvenliğini tehdit edebilecek her türlü terör örgütü için nitelikli çalışmalar yapabilir. Devletin içerisine sızmış yapıların çözülmesi, olayların aydınlatılması gibi terör örgütlerine yönelik her türlü faaliyetleri yürütebilecek önemli bir teşkilattır. Teşkilatın terör örgütleri ile mücadelesi sadece istihbarat toplanması ile sınırlı değildir. Gerekli durumlarda örgüt içerisine ajans yerleştirilmesi, karşı taraftan görünme ve hatta çeşitli bireysel veya kurumsal operasyonlara katılma gibi görev ve sorumlulukları olabilir.
Operasyonel ve istihbarat çalışmaları dışında ülkemizin genel güvenlik politikalarının gelişmesi, buna uygun raporların hazırlanıp ilgili makamlara sunulması gibi çok geniş kapsamlı görevleri gerçekleştirirler. Emniyet birimleri gibi devletin operasyonel kanadı gibi istihbarat teşkilatının da terörle mücadele noktasında ciddi görevler üstlendiği bilinmektedir.
Ülkenin iç güvenliğinin sağlanmasında da Milli İstihbarat Teşkilatı’nın görevleri bulunur. Görev kapsamı daha çok yine istihbarat toplanmasına yönelik olsa da operasyonel anlamda da çeşitli yetkileri bulunmakta ve yeni yetki tanımlanmaları yapılabilmektedir. Yurt içinde bireysel suçlulardan ziyade suç örgütlerine yönelik çalışmalarda MİT mensuplarının daha aktif görev aldıkları bilinmektedir. Önemli ve aydınlatılamayan bireysel suçların açığa çıkarılmasında da kısmen görev alabilirler.
Yurt dışı istihbarat görevlerinin yürütülmesi MİT’in başlıca görev ve sorumluluklarından biridir. Devletin ilgili kurumları tarafından verilen izin ve yetkiler dahilinde istihbarat toplanmasının yanı sıra MİT mensupları çeşitli operasyonlara katılabilirler veya dost ülkeler için de bu tip faaliyetlerde bulunabilirler.
Teşkilat mensupları kolaylıkla kimliklerini açıklamazlar. Teşkilatın genel yapısı gizlilik ilkesi üzerine kuruludur. Bu yüzden sadece görevleri sırasında 2937 kanun kapsamında 4. Maddeye istinaden gizli servis çalışanı olduklarını açıklayabilirler. Bunun dışında şehit olan birçok teşkilat mensubunun dahi bilgileri gizli tutulmaktadır. Bunun nedeni ise teşkilatın işleyiş yapısının açığa çıkmaması ve hangi görevlerde nasıl rol aldıklarının çözülmesini engellemektir.
Milli İstihbarat çalışanlarına tıpkı asker ve polislerde olduğu gibi devletin demirbaş kayıtlarına işleyecek şekilde silah verilmektedir. Teşkilat mensupları her alanda bu silahları taşıma yetkisine sahiptirler. Ayrıca kendilerine ait taşıma ruhsatı bulunan silahları taşımalarında da yasal bir sakınca yoktur. Beylik silahı olarak da tabir edilen bu silahların dışında, teşkilat mensubu bireyler herhangi bir silahlı operasyon esnasında kendilerine verilen silahları yasal koşullarda taşıma ve kullanma yetkisine sahiptirler.
